Drewno jest wszechstronnym materiałem. W zależności od obróbki tego naturalnego surowca można uzyskać wysokiej klasy drewno konstrukcyjne. Niezależnie czy będą to tylko listwy, belki czy do postawienia jest szkielet budynku, drewno budowlane musi spełniać szereg kryteriów, by na takie miano zasłużyć. Jakie cechy powinno mieć drewno konstrukcyjne i jakie normy spełniać? Poznaj klasy drewna konstrukcyjnego i jego najpopularniejsze zastosowania.

Najpopularniejsze drewno konstrukcyjne
Drewno jest bardzo popularnym materiałem na konstrukcje budowlane. Ma dobre właściwości i atrakcyjny wizualnie wygląd. Jako drewno konstrukcyjne zalecane jest drewno sosnowe, które ma jedne z najlepszych parametrów użytkowych. Przede wszystkim jest sprężyste, odporne na zginanie i cechuje się trwałością i wytrzymałością. Oczywiście na drewno konstrukcyjne wykorzystuje się również inne gatunki.

Drewno świerkowe jest dużo gorszym materiałem budowlanym niż sosnowe. Przede wszystkim jest cięższe w obróbce ze względu na stosunkowo dużą liczbę sęków. Ma dużo mniejszą odporność na zginanie i tendencje do pękania. Aby uzyskać najlepsze parametry tego gatunku drewna, świerk powinien być ścięty w wieku od około 80 do 100 lat. Kolejnym gatunkiem drewna stosowanego przy konstrukcjach jest jodła. Parametry ma bardzo zbliżone do drewna świerkowego. Zaleca się ścinanie tego drzewa w wieku 100 lat, aby uzyskać jak najlepszą jakość.

Rodzaje drewna konstrukcyjnego
Drewno budowlane ma klasy wytrzymałości. Projektowanie konstrukcji drewnianych zgodnie z normą daje gwarancję trwałości i wytrzymałości całej konstrukcji. Zawartość wody w drewnie również nie powinna przekraczać parametrów zgodnych z normą.

Drewno konstrukcyjne można podzielić na dwa główne rodzaje. Pierwszym jest drewno klejone warstwowo. Wykonuje się z niego najczęściej więźbę dachową oraz konstrukcje okienne, tak zwane lukarny. Jest to drewno budowlane czterokrotnie strugane. Jest to materiał sklejony z listewek lub płatów drewna. Klej stosowany przy wytwarzaniu drewna klejonego jest wodoodporny. Drewno klejone wykazuje również pewną ognioodporność. Dodatkowo ma właściwości izolacyjne.

Drewno konstrukcyjne może być również lite. Wytworzenie drewna litego odbywa się poprzez przetarcie drewna okrągłego. Często przeciera się kłodę kilkukrotnie, a po wysuszeniu drewno jest gładko strugane.

Do najważniejszych cech drewna konstrukcyjnego należy stosunkowo niewielki ciężar, wysoka wytrzymałość na obciążenia, ale również na działanie niekorzystnych czynników środowiskowych. Po odpowiedniej obróbce drewno konstrukcyjne jest odporne na rozwój bakterii oraz ma stosunkowo wysoką (jak na drewno) odporność ogniową.

Klasy drewna konstrukcyjnego
Obecnie niekiedy stosowane są jeszcze stare normy oraz oznaczenia klasy drewna konstrukcyjnego. Dawne klasy z oznaczeniem K nie są jednak obecnie miarodajne i nie powinny być wyznacznikiem do projektowania konstrukcji drewnianych.

Zgodnie z normą PN - EN 338 klasy drewna konstrukcyjnego litego są oznaczane od C14 do C50, w przypadku gatunków iglastych oraz od D30 do D70 w odniesieniu do gatunków liściastych. Dla poszczególnej klasy wytrzymałości zostały określone parametry odpowiadające danej klasie drewna. Są to: odporność na zginanie, rozciąganie wzdłuż i w poprzek włókien, oraz średnie moduły sprężystości wzdłuż i w poprzek włókien, a także gęstość.

Ważna jest również klasa sortownicza drewna, która wiąże się też bezpośrednio z wytrzymałością danego materiału. Wyróżniamy trzy klasy sortownicze w zależności od parametrów danego drewna. Są to:
- KW - klasa wyborowa
- KS - klasa średniej jakości
- KG - klasa gorszej jakości

Oczywiście pomiędzy klasami sortowniczymi a klasami wytrzymałościowymi istnieją ścisłe zależności. Jeśli drewno nie uzyska przynajmniej klasy sortowniczej KG, nie może służyć do celów budowlano-konstrukcyjnych i jest kwalifikowane jako odpad.

Obecne przepisy nakładają na tartak obowiązek uzyskania prawa do znakowania drewna konstrukcyjnego symbolem CE. Jest to obowiązkowe, jeśli tartak chce sprzedawać i produkować drewno konstrukcyjne. Znak CE informuje o tym, że drewno jest zgodne z normą PN-EN 14081-1+A1:2011 co do wymagań ogólnych. Produkcja i sprzedaż drewna konstrukcyjnego bez certyfikacji grozi nałożeniem pokaźnych kar finansowych przez inspekcję nadzoru budowlanego.

Każdy producent drewna konstrukcyjnego powinien wdrożyć zakładową kontrolę produkcji. Jest to do pewnego stopnia gwarancja dla klientów tartaków, że została przeprowadzona ocena procesu produkcyjnego oraz jakości w zgodzie z obowiązującymi normami. Poprzez certyfikację, oznaczenia oraz zakładową kontrolę produkcji inwestor ma pewność, że kupuje drewno przeznaczone do konkretnych elementów konstrukcyjnych o optymalnej wytrzymałości i jakości.

Jakiego drewna konstrukcyjnego użyć do budowy domu?
Wiemy już, czym są klasy drewna konstrukcyjnego, lecz niewiele nam to mówi w praktyce. Z jakiego drewna budować dom oraz poszczególne jego elementy? Drewno budowlane, które zakupimy, musi być dostosowane do długości elementów oraz obciążenia.

Najczęściej można dostać drewno konstrukcyjne klasy C24 oraz C27. Klasy wyższe są trudne do osiągnięcia w polskich realiach i warunkach, ich produkcja jest nieekonomiczna, a drewno tej klasy bardzo drogie. Warty zaznaczenia jest również fakt, że drewno budowlane klasy KW występuje jedynie w ograniczonym zakresie. Po przetarciu tę klasę osiąga zaledwie od 3% do 6% drewna.

Na więźbę dachową najlepiej nadaje się tarcica w klasie od C24 do C27. Najlepsza jest tarcica strugana i suszona w komorach o wysokiej temperaturze. Dzięki zastosowaniu tego procesu wilgotność jest niższa niż przy standardowej metodzie suszenia na wolnym powietrzu. Wilgotność tak przygotowanej tarcicy jest często mniejsza niż 12%. Dlatego do więźby dachowej tego typu drewno będzie najlepsze.

Nigdy nie kupujmy drewna, o którego certyfikacji i klasie nic nie wiadomo. Cena powinna być tylko jednym z kryteriów i na dodatek nie najważniejszym. Jakość drewna będzie miała bezpośrednie przełożenie na trwałość i solidność konstrukcji – nie wolno sobie pozwolić w tym przypadku na kompromisy. Sama nazwa „drewno konstrukcyjne” lub „drewno budowlane” to za mało, aby móc stwierdzić czy będzie ono odpowiednie do naszych założeń i konstrukcji, która ma powstać.

Cena drewna konstrukcyjnego
Cena drewna konstrukcyjnego kształtowana jest przez szereg czynników, o których wspomniano wyżej. Liczy się gatunek drewna, klasy drewna konstrukcyjnego oraz wiele innych ważnych aspektów. Cena niejednokrotnie zależy również od regionu Polski. Z reguły tam, gdzie jest mniejsza konkurencja i niższy wyręb, cena jest wyższa – natomiast nie jest to regułą.

Cena zależy ponadto od tego, gdzie będziemy się zaopatrywać w drewno konstrukcyjne. Importerzy drewna oraz hurtownie liczą sobie zazwyczaj więcej niż tartaki, gdzie drewno przerabiane jest na miejscu.

Przeglądając oferty poszczególnych hurtowni, importerów, tartaków i zakładów przetwórstwa drzewnego, można śmiało zaryzykować twierdzenie, że najczęściej oferowaną klasą na drewno budowlane jest C24. Podobnie jest również w przypadku suszonego i gładko struganego drewna litego. Często przewija się świerk oraz rzadziej sosna – która ze względu na swoją specyfikę jest lepszym materiałem konstrukcyjnym. Bale konstrukcyjne również są do kupienia w klasie C24. Belki są oferowane również w klasie C14 oraz C18, często cena jest do negocjacji, a w hurtowniach istnieje możliwość rabatów cenowych przy dużych zamówieniach.

Kupując samodzielnie drewno konstrukcyjne, musimy pamiętać o zezwoleniach, certyfikatach i klasach. Sprzedawca powinien przedstawić nam stosowne dokumenty. Nie bójmy się pytać sprzedawców o to wszystko i wybierajmy takich kontrahentów, którzy mogą poświadczyć klasę i jakość swojego drewna. Zwracajmy uwagę, w jaki sposób przechowywane jest drewno przez hurtownika czy tartak. Nawet najlepsze drewno może ulec degradacji jakościowej, jeśli będzie trzymane w nieodpowiednich warunkach i bez odpowiedniego zabezpieczenia.

Zawsze pytajmy o możliwość transportu i rozładunku na naszym placu budowy. Kiedy wszystkie te czynniki będą współgrać, dobra cena będzie dla nas miłym aspektem dodatkowym.